Culturele beschouwingen

Over de niet-luie javaan, suikerfeest met de Heilige Maagd en andere culturele beschouwingen

Hoeveel Javanen zijn er nodig om een lamp te verwisselen? Drie. Een om een vergunning te regelen bij een daarvoor bestemd bureau. Een om thee te zetten en de derde regelt een Chinees om de lamp daadwerkelijk te verwisselen. Deze grap over ‘de javaan’ staat in Jakarta Jive, een boek van een Canadees die al jaren in Jakarta woont. Wij zouden daar ten onrechte uit kunnen afleiden dat de mensen hier lui zijn. Dat is echter niet het geval volgens de grappenmaker zelf. Iedereen is namelijk bezig met iets (en krijgt dus een salaris)!
Ik moest hier aan denken toen we de afgelopen week bij het kantor imigrasi zaten om ons visum te verlengen. Op dag één kregen we te horen dat verlengen niet mogelijk was. Balen, maar inmiddels weten we dat je je daardoor niet uit het veld moet laten slaan hier. Dus de volgende vraag was: “Maar als we dat toch willen?” Zonder te blikken of te blozen antwoordt de officier daarop dat we dan naar de kelder van het complex moeten om een map te kopen. De volgende dag zaten we samen met Lestari (zonder haar is het helemaal een doolhof!) braaf met een gevulde map vol pasfoto’s (vier!), ingevulde formulieren en een kopie van alles waar een kopie van valt te maken in het kantoor van de hoogste baas. Nadat hij zijn krant had neergelegd keek hij vluchtig onze map door om tussen twee happen eten door te melden dat er een formulier ontbrak. Terug in de kelder confronteerde Lestari de verkoper van de map hiermee. “Daar had je niet om gevraagd.” reageerde die met een uitgestreken gezicht! Nadat we aan de andere kant van de stad een benodigde handtekening hadden laten zetten en we terug bij de imigrasi een imposant uitziende stempel hadden gekocht, kon de map worden ingeleverd.
“Een week later ophalen, misschien wordt ‘ie verlengd.” Bij het ophalen bleek dat het niet echt ophalen was, maar betalen. “Hoeveel?” vroeg meneer de officier ons. Pardon? Hij vraagt ons wat we denken te moeten betalen! Is dit een strikvraag? “Uh, 250.000.” stamel ik omdat we dat hadden gehoord van anderen en omdat dat ook wel redelijk is. (is iets minder dan 20 euro) “Ok, daar betalen en morgen terugkomen.” “We komen van ver, kunnen we niet misschien vandaag...” “Morgen!” De volgende dag bleken we bij het ophalen op het laatste moment een (voor alle moeite die het kost allezins lullig) stempeltje in ons paspoort te krijgen.
Iedereen is bezig hier maar niet iedereen is produktief, zo vervolgde de grappenmaker. Amen. Kafka heeft hier vast ergens een standbeeld... maar wij hebben weer een extra maand in dit fascinerende land! We gaan graag naar die ‘administratie en registratie hemel’ omdat dat blijkbaar nodig is om hier langer te kunnen verblijven. Zonder dat hadden we niet bij een bruiloft aanwezig kunnen zijn. Nu hadden ze ons daar vast niet gemist, er waren namelijk nog 750 andere gasten. De hele kampung was aanwezig. Iedereen maakt eten, neemt dat mee en eet het vervolgens weer op. Het bruidspaar betaalt. Deze bruiloft was er een volgens het ‘meet, eat and leave’ principe. We reden ongeveer een uur om een oud medewerker van Aulia en haar man te kunnen feliciteren. Vervolgens schoven we om half elf ’s ochtends een volledige rijsttafel naar binnen, gingen nog een keer op de foto met het bruidspaar en reden weer een uur terug. Zo gaat dat dus. Dat van dat eten is hier niet zo heel bijzonder trouwens. Overal en altijd wordt eten geserveerd. Zoete en pittige snacks vooral. Mango’s, ananassen, bananen en ander heerlijks groeit hier echt overal en op iedere straathoek vind je een warung, een klein tentje waar je sate, soto ayam, mie of ander typisch Indonesisch voedsel kan kopen. Het meeste is heerlijk maar koeienhuid en kippenhart slaan we meestal beleefd af. Overigens weten we inmiddels ook dat als het eten je wordt voorgezet je niet gelijk kan beginnen. Pas als de gastvrouw of -heer je twee keer heeft gevraagd om te nemen, dan pas tast je toe. Daar gaat gerust een minuut of tien overheen voor wat smallchat. Het eten is toch meestal lauw, dus die paar minuten extra kan je dan ook nog wel wachten.
Een paar weken geleden was het trouwens echt een snoepfestijn hier. Met een groep kinderen van Aulia liepen we door het dorp hier om bijna overal binnen te worden genodigd. De ramadan was afgelopen en het was groot feest. Dat het een bijzondere dag was wisten we al want de hele nacht (echt waar) riep de muezin van de buurtmoskee naar ons dat god groot is en één. Overal werden we getrakteerd op heel veel zoet eten en drinken en aan het eind van de ochtend had half Aulia last van maagklachten en misselijkheid. Maar het was voor ons echt heel bijzonder om erbij te mogen zijn. En christen, humanist of hindoe, iedereen was van harte welkom. Sterker nog, we dronken mierzoete thee en aten koekjes onder het toeziend oog van de Heilige Maagd. Ook voor deze katholieke leraar was het einde van de ramadan blijkbaar reden voor een feestje. Volgens een gids bij de Borobudur is Indonesie spiritueel gezien een ‘hindoecultuur met een moslimsausje’. Zo offert de islamitische sultan hier jaarlijks aan de godin van de zee en aan de vulkaan Merapi. Voor een moslim uit Saoedie Arabie reden voor een hartaanval, hier heel normaal. Een katholiek die suikerfeest viert is hier dus niet eens bijzonder. Het blijft een bijzonder, maar ook heerlijk land!


Veel liefs!